Creativiteit – Is het geluk hebben of is het af te dwingen?

Creativiteit is ‘het vermogen om iets nieuws te scheppen’. Eigenlijk is elke foto die je maakt als fotograaf het resultaat van een creatief proces. Maar zoals je ongetwijfeld al hebt gemerkt is de ene foto beter geslaagd dan de andere. Hoe komt dat? Wij denken dat geluk maakbaar is en geven je tips hoe je dit doet!

Laten we bij het begin beginnen. ‘Geluk’ zal altijd een rol blijven spelen bij het maken van een onderscheidende en creatieve foto. Er kan altijd iets sensationeels gebeuren terwijl jij met je camera op het juiste moment op de juiste plek aanwezig bent. Maar je kunt het ook omdraaien: als je niet op die ene specifieke plek aanwezig was geweest met je camera, had je de foto niet kunnen maken.

Tip één is dus: zorg dat je veel op plekken komt waar je fraaie foto’s kunt maken én zorg dat je altijd een camera bij de hand hebt. Ongelooflijk maar waar: veel fotografen zien deze basale voorwaarde om goed foto’s te maken over het hoofd!

Veel eropuit trekken met je camera leidt vrijwel automatisch tot de tweede (en misschien wel belangrijkste) tip om creatiever te gaan fotograferen: veel oefenen. Drommen enthousiastelingen denken nog steeds dat de aanschaf van een geavanceerde camera en een duur objectief automatisch leidt tot betere foto’s. Sorry dat we je uit de droom helpen: zo werkt het niet.

Alleen door veel te oefenen in alle denkbare (en vooral niet-ideale) omstandigheden, leer je de werking, de mogelijkheden en de beperkingen van je apparatuur kennen. Oefenen leidt tot betere kennis over je camera en dat leidt weer tot een beter inzicht in hoe je betere foto’s maakt. Er is geen sluiproute!

Oefen tot je je camera blind kunt bedienen. Oefen tot je de effecten van elk diafragma, elke sluitertijd en elke knop op je camera en objectief kent. Scherp je gevoel voor timing en je oog voor fotomomenten aan. Pas daarna ben je in staat zijn om op weloverwogen wijze nieuwe dingen uit te proberen en je creatieve mogelijkheden te verkennen.

Eén troost: oefenen en experimenteren zijn de leukste aspecten van fotograferen!

Zoals gezegd is de ene foto meer geslaagd dan de andere. Probeer uit te vinden waarom dat zo is. Vergelijk je resultaten en die van andere fotografen. Welke instellingen heb je gebruikt, welk standpunt, welk perspectief, welk diafragma? Probeer vervolgens je best geslaagde foto’s opnieuw te maken in een iets andere setting of met een afwijkend onderwerp. Analyseer die foto’s opnieuw en probeer je proces en het resultaat elke keer iets te verbeteren. Je bent nu spelenderwijs bezig om een betere fotograaf te worden.

Nu je altijd je camera bij je hebt, blind weet hoe je apparatuur werkt en welke aanpak leidt tot de beste resultaten, kun je je richten op je uiteindelijke doel: creatievere foto’s maken! Eigenlijk is creativiteit vooral een kwestie van anders (willen) kijken naar dingen. Je moet niet te snel tevreden zijn met je resultaten en je moet elke keer denken: hoe kan ik een onderwerp nóg anders, nóg beter en nóg opvallender in beeld brengen. Maak er een spel van en daag jezelf constant uit.

Zoals gezegd is het standpunt van waaruit je fotografeert bepalend voor je foto. Maar meestal zijn we als fotograaf lui en fotograferen we bij voorkeur steeds vanuit hetzelfde standpunt (99 van de 100 keer is dat op ooghoogte). Gevolg: uitwisselbare en saaie foto’s. Ga voor de aardigheid dus eens op de grond liggen, ga op je hurken zitten, til je camera boven je hoofd of fotografeer loodrecht omhoog. Houd de camera eens schuin, klim in een boom of fotografeer de reflectie van een straatscène in een regenplas.

Wat je ook doet: probeer telkens een ander standpunt te vinden. Het is nog leuker om dit soort experimenten met een groep andere fotografen te doen en na afloop samen te bekijken wat de resultaten zijn. Gezellig én leerzaam!

Fotografen zijn geneigd om zo veel mogelijk dingen in één foto te willen proppen. Focus je voor de verandering eens op één detail! Dat kan iets kleins zijn zoals een insect, een bloem, een wasknijper of de vezels van een spijkerboek, maar ook iets groots zoals de reflecterende ramen van een torenflat, rijen geparkeerde fietsen bij het station of een kleurrijk palet aan tulpenvelden. Je onderwerp kan uiteraard ook nóg abstracter zijn, zoals een specifieke kleur, vorm, structuur, lichtsituatie of beweging.

Of gebruik voor de verandering geen groothoekobjectief, maar je teleobjectief om al die grote en kleine details, structuren, patronen, kleuren en composities op een andere manier vast te leggen.

Ook standaard alledaagse foto’s kunnen veranderen in creatieve eindresultaten door na je fotoshoot in de (na)bewerkingsmogelijkheden op je computer te duiken. In Photoshop, Lightroom of een ander beeldbewerkingsprogramma kun je kleuren omgooien, vervangen, dempen of juist aanzetten. Je kunt gedeelten van je foto extra impact geven (of juist minder), je kunt effecten zoals beweging, blur, filters en extra diepte toevoegen. En je kunt verschillende foto’s samenvoegen tot één adembenemend nieuw exemplaar.

Bepaal zelf de mate van nabewerking en wat je wel of niet mooi vindt. Op Zoom.nl vind je in ieder geval tal van voorbeelden van zeer creatief bewerkte foto’s. Vind je het lastig om hiermee aan de slag te gaan? Op Zoom Academy kun je een cursus Lightroom Classic CC en een cursus Photoshop CC speciaal voor fotografen volgen. Ga hiervoor naar www.zoom.nl/academy.