Redactie
14 april 2017, 10:00
Een portret van één persoon vraagt al de nodige aandacht, maar wat zijn de valkuilen en aandachtspunten voor een heel goed gelukt groepsportret? We geven je tien handige tips!
1. Bereid je goed voor
Bedenk een plan! Wat voor plan? Dat hangt helemaal van je groep af. Een officieel formeel staatsieportret van een groep stoere marine-officieren vraagt een compleet andere aanpak dan een groep baldadige eerstejaars van een dispuut. Bedenk wat je de groep in je foto wilt laten doen en zoek er een mooie locatie bij.
Welke sfeer moet het groepsportret ademen? Hoort daar een bijzondere locatie bij? Gaan we de groep als in een echte scène regisseren? Hebben we extra licht nodig? Vergeet ook eventuele props niet als je de opname helemaal af wilt maken. Schrijf al die zaken op en deel die eventueel met de groep die je wilt fotograferen.
j-d-pix
2. Locatie en kleding
Afhankelijk van je concept zul je misschien wel een locatie moeten regelen. Een gezellige bruine kroeg past bij een sfeervol portret van een biljartclub. Een ondergaande zon in een haven ondersteunt mooi een groepsportret zeevissers. De locatie geeft de sfeer van de groep een boost en maakt het portret daardoor nog sterker.
Bij de set die je in je hoofd hebt, hoort ook een passend kledingadvies. Je zult het vast weleens bij interviews in talkshows hebben gezien; de kleding van de gasten past onopvallend heel goed bij elkaar. Pas als iemand qua kleur of stijl in beeld compleet uit de toon valt, zie je hoe belangrijk kleding als onderdeel van je opname is.
3. Ken je apparatuur
Als je een groep fotografeert, ben je vooral bezig om al die mensen te regisseren. En die aandacht van je groep kun je niet heel erg lang vasthouden. Dus je wilt en kunt helemaal geen tijd verliezen met uitgebreide proefopnames of met dubben welke belichtingsmethode je kiest. Bedenk van tevoren hoe je de opname gaat maken en stel je camera al zo in voordat je hem uit je tas haalt.
4. Instellingen
Zet je camera op een statief en kies een diafragma waarvan je zeker van weet dat zowel de voorste als de achterste persoon in je groep scherp in beeld komt. Als vuistregel loopt de scherptediepte op een groepsfoto van een derde voor tot twee derde achter de mensen. Stel handmatig scherp op dat punt en controleer bij de allereerste opname helemaal ingezoomd op je display of iedereen scherp in beeld is.
Kies de sluitertijd zo snel dat je geen bewegingsonscherpte door de mensen in de groep krijgt. Wijk daar alleen van af, als je een speciaal effect wilt bereiken. Zo is een bewegende, stotende arm met keu in dat biljartclub groepsportret in die bruine kroeg wel een heel mooi visueel effect. Ook een bewegende dynamische hordeloper op de achtergrond van het groepsportret van een kernploeg op de atletiekbaan kan iets extra’s toevoegen.
De iso-gevoeligheid is afhankelijk van je sluitertijd en diafragma. Probeer de iso zo laag mogelijk te houden om ruis te voorkomen. Soms worden groepsportretten namelijk groot opgeblazen. En dan is zo weinig mogelijk ruis natuurlijk mooi meegenomen.
pieterbezuijen
5. Kunstlicht
Iedereen die weleens een portret van één persoon heeft geschoten, weet hoe belangrijk mooi licht voor een gezicht is. Dat maakt een lichtplan bedenken voor een groot groepsportret extra moeilijk, omdat natuurlijk niet iedereen in dezelfde pose staat. Het kan zijn dat je de luxe hebt om heel veel studioflitsers in te zetten om iedereen perfect uit te lichten. Is je gezelschap groot en wil je het perfect uitgelichte groepsportret schieten, dan kun je ook je groep in delen fotograferen en later samenvoegen in bijvoorbeeld Photoshop.
Houd je camera op statief met precies dezelfde instellingen, afstand en compositie. En verdeel je groep van negen mensen in bijvoorbeeld drie opnames met drie personen in je foto. Met je lampen of flitsers kun je dan heel mooi per keer die drie modellen vastleggen. Terwijl je bij de volgende groep van drie in een ander deel van de foto je die lampen verplaatst voor weer een optimale verlichting. Later voeg je de opnames in lagen bij elkaar. Gum vervolgens je lampen en statieven weg en ‘shop’ zo de ideale opname bij elkaar. Niemand die later ooit zal terugzien dat je met een paar lampen zo’n grote groep zo prachtig hebt uitgelicht!
6. Natuurlijk licht
Heb je geen batterij aan flitsers, dan is natuurlijk licht je enige optie. Probeer ervoor te zorgen dat je een vrij egale verlichting hebt, zodat de verschillen in helderheid in het licht dat op je groep schijnt niet al te groot zijn. Zo hoef je bij de nabewerking niet te veel in te grijpen door delen op te lichten of donkerder te maken.
Vermijd felle zon in de gezichten van je groep, omdat dit vaak tot dicht geknepen ogen en dichtgelopen harde schaduwpartijen leidt. Tegenlicht is dan vaak een betere optie. Een paar handige opvouwbare oplichtschermen geven heel makkelijk wat extra pit en mooier licht op de gezichten. Heb je geen scherm bij de hand? Verlicht dan een paar stops over, zo kun je harde schaduwen voorkomen.
erikvanrosmalen
7. Groothoek én tele
Er bestaat niet echt een ideaal objectief voor groepsportretten. Met een wat langer brandpunt, zoals 85 of 100 mm, houd je meer afstand tot de groep. In combinatie met de kleine beeldhoek krijg je daardoor flatteuzere portretten, zonder opvallende vervormingen in het gezicht of lichaam. Dit terwijl de achtergrond minder prominent in beeld komt, wat meestal als prettig wordt ervaren door de geportretteerden.
Toch is het soms een heel cool idee om een ultragroothoek uit je tas te trekken. Als je die op een heel laag statiefje gebruikt om bijvoorbeeld een motorclub te fotograferen, dan krijg je een heel imposant perspectief.
8. Regisseer de groep
De belangrijkste rol bij het groepsportret is niet die van de fotograaf, locatiezoeker of belichter. Het is die van regisseur die de groep moet sturen en enthousiasmeren. Tegenover je staat een groep mensen waarvan een deel misschien wel helemaal niet op de foto wil en daar zeker niet vijftien minuten wil staan terwijl jij alle voorbereidingen treft. Je wilt niet dat hun gedachtes afdwalen, houd ze dus goed bij de les.
Ga voor de groep staan en spreek ze toe. Wees aanwezig, vriendelijk en grappig. Stel je voor en leg kort uit wat je wilt gaan doen. Vertelt wat de bedoeling is van de opname en bedank ze alvast voor hun inzet. Probeer de opnames bij grote groepen snel af te werken, omdat de aandacht vooral bij grotere groepen snel verslapt, maar raffel het vooral niet af. Maak er een feestje van. Maak grapjes om hun aandacht vast te houden. Doe alle poses voor aan iedereen. En spreek ook een codewoord af voor het moment dat ze hun big smile op het gezicht mogen toveren. Aftellen met 1, 2 en 3 gevolgd door een hilarisch codewoord levert bijna altijd lachende gezichten op. 
anita7
9. Schiet, schiet en schiet!
Er is één gouden stelregel bij groepsportretten: als de personen op de foto allemaal je objectief kunnen zien, dan zijn hun gezichten ook allemaal zichtbaar in je foto’s. Laat ze dus vooral niet naar jou kijken als je een stukje van je camera vandaan staat, want dan zou die gulle lach in de opnames weleens achter de schouders van een persoon voor ze kunnen belanden. Herhaal dat ‘kijk naar de camera’ riedeltje vaak als je wat verder van de camera af staat. Niet iedereen heeft weleens geposeerd.
10. Durf te ‘shoppen’
Groepsportretten zijn de ideale opnames om flink digitaal te Photoshoppen. Je ziet het al meteen als je door je reeks opnames bladert. Niet iedereen heeft overal de perfecte glimlach of de leukste pose, en die kun je heel erg makkelijk van een andere opname in je uiteindelijke foto klonen. Maar je kunt ook iemand die net even te laat was voor het groepsportret erbij shoppen. Als je de camera op dezelfde plek en op hetzelfde statief laat staan en je de laatkomer even buiten de eerder gefotografeerde groep neerzet, hoef je niet eens een geoefende beeldbewerker te zijn om snel en zonder perspectivisch gegoochel hem of haar er nog even snel bij te plakken. Het makkelijkste is om de diverse opnames in lagen boven elkaar te plakken en de delen die je niet nodig hebt met een masker te laten verdwijnen in Photoshop.
Portretfotografie tips
Wil je meer handige tips over portretfotografie? Bekijk dan dit overzichtsartikel.
