Redactie
23 juni 2016, 09:00
Topaz Labs is een Amerikaans bedrijf uit Texas dat in 2005 werd gesticht door Albert Yang. Het bedrijf maakte tot dusver 17 programma’s voor fotografen. Taco Vos legt uit wat de verschillende programma’s kunnen. Deze keer gaat hij aan de slag met Topaz Details.
Topaz Details
Details is het programma van Topaz Labs om foto’s te verscherpen. Als je naar een foto kijkt let je als eerste op de scherpte ervan. Is de foto scherp waar je hem scherp wil hebben? Als dat niet zo is, vinden we de foto vaak niet goed en doen we hem weg. Logisch ook, een bewogen landschapsfoto is vaak niet mooi en een portretfoto waarbij de neus wel scherp is maar de ogen niet is ook niet goed.
Topaz Details is niet gemaakt om onscherpe foto’s scherp te maken. Er is geen enkel programma dat dat kan, al worden er wel pogingen daartoe ondernomen. Maar wat doet Details dan wel?
Scherpte
Een scherpe foto is een foto waarbij het onderwerp in het beeld, scherp is. Dat betekent dat we er geen beweging in zien en ook geen diffusie. Het lijkt soms simpel scherpe foto’s te maken maar dat is het niet.
Onscherpte kent vele oorzaken. Op het moment dat je de sluiterknop indrukt, beweegt je camera. Bij langere sluitertijden loop je dan al snel het risico op onscherpte. Alleen al het opklappen van de spiegel in een spiegelreflexcamera kan leiden tot ‘bewegings’ onscherpte. Daarom bedenken fabrikanten methoden om dit te voorkomen. Bijvoorbeeld door nieuwe technieken voor het opklappen van de spiegel of spiegel loze camera’s.
Ook de verhouding sluitertijd en snelheid van je onderwerp kan leiden tot onscherpte. Probeer maar eens een vliegende zwaluw met 1/500 van een seconde scherp op de foto te zetten. Een onmogelijke taak. Ook wind, een trillende ondergrond of een aardbeving leiden tot een bewogen foto.
Beweeg met je muis over de foto om de bewerking te zien.
Verscherpen
Het wonderlijke is dat foto’s die van begin tot einde helemaal scherp zijn vaak ook niet mooi gevonden worden. Dat komt omdat onze hersenen gewend zijn aan een bepaalde mate van onscherpte in wat je ziet. Daar waar je je pupillen op richt zie je scherp, de rest niet.
Om dat effect te demonstreren een kleine oefening. Hou je arm voor je en steek je duim op. Focus nu op de duim, de achtergrond wordt onmiddellijk onscherp. Focus nu op de achtergrond en je duim wordt onscherp. Een foto wordt daarom als scherp ervaren als het onderwerp van de foto scherp is. Dat voor en/of achtergrond niet helemaal scherp zijn is dus geen probleem. Nog sterker bij, bijvoorbeeld, macro- en portretfotografie wil je voor- en vooral de achtergrond vaak heel onscherp hebben. Als we een foto willen verscherpen willen we dus het onderwerp van de foto verscherpen en maar zelden de hele foto.
Hoe scherper het onderwerp ten opzichte van de rest van de foto, hoe mooier het onderwerp van het beeld spat.
Werking: contour scherpte en algemene scherpte
Veel fotobewerkingsprogramma’s beschikken over de mogelijkheid om de scherpte van een foto te verbeteren. Daarbij gaat het echter altijd om de contourscherpte. Dan wordt het contrastverschil tussen randen verhoogd waardoor de foto scherper oogt. Nadeel is dat het verscherpen overal in de foto in gelijke mate gebeurt. Ook daar waar dit ongewenst of niet noodzakelijk is. Natuurlijk kun je ook lokaal verscherpen, maar dat is wel weer veel extra werk.
De programmeurs van Topaz Labs zijn er in geslaagd dit proces te verbeteren. Niet alleen wordt het contrastverschil tussen de randen alleen verhoogt op plekken waar dat nodig is, ook de scherpte in andere details, zoals patronen, wordt bekeken en naar wens versterkt. Dit voorkomt ook artefacten (ongewenste effecten) in je beeld. Gevolg is dat de gehele foto wordt verbeterd.
Verscherp overigens nooit een foto met (veel) ruis. Het gevolg is namelijk dat de ruis nog zichtbaarder wordt.
Beweeg met je muis over de foto om de bewerking te zien.
Collecties
Details bevat verschillende collecties. Standaard zijn de Creative, Highlight en de Shadow detail collections. De verschillende presets in deze collecties pakken de hele foto aan of verscherpen de lichtere of de donkere delen. Effectief maar niet echt spannend.
Leuker wordt het met de Smooth en Stylized Detail collecties. In deze collecties wordt er niet alleen verscherpt maar ook de toon en soms zelfs de kleur van de foto aangepakt. Ben je wat avontuurlijker en wil je creatief verscherpen dan zijn dit de collecties die je eens moet langslopen. Omdat alles non-destructief is kun je gerust alle presets uitproberen. Bevalt het effect niet, druk dan op de resetbutton rechtsonder en alles staat weer zoals het was.
De menu’s
Aan de rechterkant van je scherm zie je de belangrijkste menu’s. Helemaal bovenaan is er een navigatiescherm. Maar handiger is het Loupe venstertje, rechtsboven. Daarmee kun je enorm vergroot het effect van je verscherping zien.
Daaronder zitten de menu’s Detail, Tone, Color, DeBlur en Effect Mask. Ik loop ze kort even langs. Detail is het menu waarmee je de details verscherpt. Je kunt zowel kleine, middel en grote details apart verscherpen.
Met Tone kun je zaken aanpakken als belichting, contrast, hooglichten, schaduwen en verschillende kleuren. Dat laatste is een beetje vreemd omdat je deze verwacht onder het menu Color. Onder Color kun je kleurtemperatuur, kleurtint en verzadiging aanpakken. Je pakt dus hier de kleur van de hele foto aan en niet de individuele kleuren.
Deblur is bedoelt om onscherpte weg te halen. Het werkt, maar echt bewogen foto’s red je er niet mee. Het effect is subtiel. Met Effect Mask tenslotte kun je lokale bewerkingen uitvoeren. Handig voor de macrofotograaf.
Teveel verscherpen is trouwens vaak niet echt mooi. Het kan erg onnatuurlijk overkomen, kijk maar eens naar de onderstaande foto. Misschien heel creatief, maar mooi?
Beweeg met je muis over de foto om de bewerking te zien.
Gelukkig bevatten al deze menu’s schuifknoppen waarmee je snel kunt kiezen voor een bepaalde instelling. Je kunt een effect dus gemakkelijk afzwakken. In het Loupe venstertje bovenaan kun je dit controleren. Het is ook verstandig het overzichtsscherm in het midden op 100% te zetten. Dan zie je weliswaar niet de hele foto maar wel het effect van wat je doet. Als je foto kleiner is zie je nauwelijks wat er gebeurt.
Beweeg met je muis over de foto om de bewerking te zien.
Mijn ervaring
Ik gebruik Topaz Labs Details vaak als ik macrofoto’s en architectuurfoto’s wil verscherpen. Bij macrofoto’s wil ik dat wat scherp moet zijn nog iets ophalen waardoor de details nog beter uitkomen. Dat werkt prima. Bij architectuurfoto’s heb je vaak te maken met een strak lijnenspel, zeker als je moderne architectuur fotografeert. Als je een dergelijke foto onder handen neemt dan springen gebouwen nog meer naar voren. Zo creëer je een 3D gevoel.
Wil je Topaz Labs Clarity uitproberen, dan kan dat gratis. Je kunt het programma voor 30 dagen uitproberen met volledige functionaliteit. Ben je er tevreden over dan kunt het programma met maar liefst 15% korting kopen. Veel plezier!
