Het verhaal van de fotograaf: De weesolifanten van Joachim Schmeisser

31 maart 2015, 20:29

Fotografie is zo veel meer dan techniek, hoewel velen van ons de neiging hebben zich vooral te richten op dat onderdeel. Een beeld moet gevoelens en emotie bevatten, om ons in ons hart te kunnen raken. In deze serie blogs neemt Erik Keulers je, door middel van de verhalen van fotografen, mee in hun manier van het vastleggen van emoties in hun beelden. In dit deel vertelt Joachim Schmeisser ons over zijn foto’s van weesolifanten.

Dust I, Joachim Schmeisser

Dreiging

Olifanten zijn in groot gevaar, hoe vreemd dat misschien ook klinkt wanneer je aan deze giganten denkt. Op het moment worden echter meer olifanten gestroopt voor hun ivoren slagtanden dan dat er jonge olifanten worden geboren. Als we het stropen niet weten te stoppen, dan zal de olifant over niet al te lange tijd uitsterven. In Kenia heeft de David Sheldrick Wildlife Trust een lange traditie in het beschermen van olifanten. Een van de onderdelen van de stichting betreft een tehuis voor jonge weesolifanten dichtbij Nairobi. Dit weeshuis vormde de aanleiding voor de foto’s van Joachim Schmeisser in deze blog. “Mijn vriendin maakte mijn zoon voor zijn verjaardag adoptieouder van een jong weesolifantje met de naam Kibo, dat onderdak had gevonden bij de David Sheldrick Wildlife Trust. Toen we een tijd later een reis door oostelijk Afrika planden besloten we om een tussenstop te maken in Nairobi en Kibo te bezoeken.” Na het eerste contact met de jonge olifant kreeg Joachim toestemming om enkele foto’s van Kibo te maken. “De resultaten waren adembenemend en bleken de start van een langdurige relatie met de Wildlife Trust. Mijn foto’s helpen om geld in te zamelen om deze bijzondere dieren ook in de toekomst te kunnen blijven beschermen”.

Kibo, Joachim Schmeisser

Olare, Joachim Schmeisser

Soulmates

Joachim Schmeisser begon zijn carrière als commercieel fotograaf in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Een van zijn specialiteiten was het creëren van multi-exposure photography, de analoge voorloper van de huidige computer-generated-images, kortweg CGI. Geïnspireerd geraakt door zijn foto’s van de weesolifanten is zijn aandacht inmiddels verschoven naar ontmoetingen met mens en dier. Schmeisser wil mensen in hun hart en ziel raken met zijn fotografie. “Fotografie is een spiegel van mijn persoonlijke observaties en laat zien waar het leven voor mij echt om gaat. Het gaat om schoonheid, kwetsbaarheid en vergankelijkheid, bewustwording, oplettendheid en waardigheid, om de ziel en om gelijke ruimte voor ieder individu.”

Mudbath III, Joachim Schmeisser

Suguta, Joachim Schmeisser

De weesolifanten hebben inmiddels een bijzonder plekje in zijn hart opgeëist. “Mijn doel en tevens mijn grootste uitdaging was om de persoonlijkheid van deze majestueuze dieren te vangen en hun innerlijk tastbaar te maken. Ieder weesolifantje heeft zijn eigen persoonlijkheid en met hen werken is pure emotie. Ze zijn extreem nieuwsgierig, intelligent en, lastig voor een fotograaf, ze staan geen moment stil. Olifanten zijn bijzondere, unieke beesten, waar we nog steeds veel te weinig van af weten en waar we nog veel van kunnen leren. Het is dan ook onvoorstelbaar, maar op het moment helaas wel waar, dat deze dieren al over een aantal jaren geschiedenis kunnen zijn. Voor mij is dit werk liefde, juist omdat de bedreiging voor de olifanten nog nooit zo groot is geweest. Dat ik mag werken met de olifanten van de David Sheldrick Wildlife Trust is een fantastische ervaring en bijzonder ontroerend. Deze schepsels zijn voor mij soulmates geworden.”

Family II, Joachim Schmeisser

Het moment vastleggen

Hoewel Joachim Schmeisser vaak wel een idee heeft van de foto die hij graag zou willen maken van de weesolifanten en anticipeert op de locatie waar hij zal gaan fotograferen, ontstaan de meeste foto’s door de toeval van het moment. “Het belangrijkste in mijn werk is veel geduld en empathie. De meeste situaties ontstaan spontaan en zouden ook nooit gepland kunnen worden. Iedere interactie met de olifanten heeft een element van verrassing in zich en pakt mij emotioneel. Het is ongelooflijk om hun sensitiviteit van zo dicht bij te mogen ervaren. Iedereen die ooit het geluk heeft gehad dat te ervaren, zal dit bevestigen. De olifanten die jonger zijn dan zes maanden zijn net jonge kinderen en zijn permanent afhankelijk van hun band met hun verzorgers. Zonder deze sociale binding zouden ze wegkwijnen en het niet overleven.”

Dust II, Joachim Schmeisser

Sommige foto’s hebben een bijzondere plek in het hart van Schmeisser. “Het beeld van Kibo, de adoptie-olifant van mijn zoon, heeft een hoge emotionele waarde voor me, maar is wat mij betreft ook een van de mooiste portretten die ik heb gemaakt. Voor de foto “Circle of Life” had ik wel een eerste idee in mijn hoofd, maar ik wist niet of het mogelijk zou zijn om dat idee daadwerkelijk op foto te krijgen. Het is een samenstelling geworden van veel losse beelden, allemaal genomen vanuit hetzelfde standpunt. Het is de moderne variant van de vroegere zedenschetsen en laat in een beeld het gedrag van de soort zien. Olifanten houden er van om te zwemmen en te rollen in de modder, om anderen een zetje te geven en om de krachten met elkaar te meten. Al deze dingen komen samen in dit beeld. Het is een beeld dat het leven van olifanten in één oogopslag laat zien.”

Circle of Life I, Joachim Schmeisser

Joachim Schmeisser gebruikt meestal een Hasselblad H4D-50 camera. Hij vindt het gebruik van middenformaat en grootformaat camera’s essentieel in zijn werk. “Hoewel het ongebruikelijk is om een middenformaatcamera voor wildlife fotografie te gebruiken, vanwege de korte sluitertijden en snelheid die meestal gevraagd wordt, is het gebruik en de inspanning die dat vraagt de moeite meer dan waard. Door het gebruik van middenformaat wordt ieder detail blootgelegd.” Schmeisser gebruikt ook geen telelenzen, zoals gebruikelijk in wildlife fotografie, en werkt dus dicht op de olifanten. Daardoor is het voor de olifanten mogelijk om op hem te reageren en de interactie met hem aan te gaan. De foto’s ontstaan dus letterlijk midden in de actie.

Mudbath II, Joachim Schmeisser

Erkenning

Het fotograferen van de weesolifanten heeft Schmeisser niet alleen emotionele voldoening gegeven. In 2012 zijn zijn olifantenfoto’s bekroond met de Hasselblad Master Award. “Het betekent voor mij erkenning voor mijn werk en ja, natuurlijk heeft het ook deuren voor mij geopend die anders gesloten zouden zijn gebleven”, aldus de fotograaf. “Deuren die geopend moeten worden om de boodschap van deze foto’s zo ver mogelijk te verspreiden.”
“Ik geloof er meer dan ooit in, dat wij als mensen er oog voor moeten hebben dat wij verbonden zijn met alle levende wezens en zo ook moeten handelen. We moeten ons gaan realiseren dat wij de spil zijn op deze aarde en dat wij daarom degenen zijn die de verantwoordelijkheid dragen voor de ontwikkelingen op onze aarde. Fotografie is het beste en mooiste medium voor mij om die boodschap over te brengen”.

Nairobi III, Joachim Schmeisser

Het is deze boodschap die Joachim Schmeisser ook naar de toekomst toe blijft verspreiden. Hij fotografeert de weesolifanten nog steeds en is van plan daar nog lang mee door te gaan. Voor de lezers van Zoom.nl heeft de fotograaf een tweetal tips die hij wil delen.
“Fotografie is het intuïtief onderzoeken en ontdekken van je eigen persoonlijkheid. Daarom zijn authenticiteit en empathie de meest belangrijke zaken in fotografie. Foto’s die mensen raken hebben altijd een deel van jouw eigen persoonlijkheid in zich. Techniek is belangrijk, maar niet het meest kritische onderdeel. Een bewogen of verkeerd belichte foto kan nog steeds veel meer emotie en gevoel oproepen bij de kijker dan een technisch perfect beeld. Het eerste beeld raakt uiteindelijk het hart van de kijker. En dat geldt niet alleen voor wildlife, het geldt voor alle vormen van fotografie.”

Ithumba I, Joachim Schmeisser

Tsavo East I, Joachim Schmeisser

“Daarnaast zou geen enkele fotograaf ooit iets moeten onderschatten of minachten. De fotograaf die de natuur respecteert en het geduld op kan brengen die het maken van de foto vraagt, in plaats van te proberen om een levend wezen op de juiste manier te laten poseren, zal aan het einde van de dag maar van een ding wakker liggen. En dat is van het feit dat het gewoon jammer is als het voorbij is en je zou willen dat je nog wat langer had kunnen blijven, zelfs zonder foto’s te maken”.

Shukuro + Tano, Joachim Schmeisser

Sabachi, Joachim Schmeisser