Op pad naar de stad: zo fotografeer je een cityscape bij daglicht

Wil je een cityscape zo esthetisch mogelijk vastleggen? Dan kun je het beste op een tijdstip langsgaan waarop het relatief rustig is. Niet te druk, maar ook weer niet te rustig in het geval je een menselijk element wilt toevoegen. Voorkom in ieder geval dat het krioelt van de mensen en dat er onnodig veel verkeer is. Want dat leidt alleen maar af van wat jij wilt laten zien. Daarnaast heb je er ook zelf last van, omdat je al snel anderen in de weg staat en zij jou voor de voeten lopen.

Om architectuur, monumentale panden, een stadsplein, fotogenieke straatjes, of een andere fotografische hotspot in beeld te brengen, is de zaterdagmiddag daarom niet het meest ideale tijdstip. Met name op doordeweekse dagen heb je aanzienlijk meer mogelijkheden. ‘s Morgens is het vaak rustiger dan ‘s middags, dus afhankelijk van de hoeveelheid bedrijvigheid die jij op de foto wilt hebben kun je een mooi moment uitkiezen. In de ochtend is de kans wel groter dat vrachtauto’s en bestelbussen storend in beeld staan, omdat bijvoorbeeld winkels bevoorraad worden. Fotografeer dan eerst ergens anders en kom na een kwartier of half uur weer terug. Ook op zondagmorgen, voordat de stad volledig ontwaakt is, kun jij jouw kans grijpen.

Een gebied met winkels, theaters, musea, restaurants en andere publiek toegankelijke gebouwen ziet er al snel wat leeg, kaal en doods uit als er helemaal niemand in beeld is. Ga daarnaartoe zodra er een beetje bedrijvigheid is, maar voorkom ook nu weer al te massale drukte. Gewoon hier en daar iemand die langsloopt of voorbij fietst, een klant die een winkel binnenstapt of een gezin dat richting een bioscoop loopt. Ook bij toeristische trekpleisters staat het mooier als het niet volledig is uitgestorven, maar er op strategische plekken in het beeld een paar mensen zitten, staan of lopen. Is het drukker dan je had verwacht, gebruik dan een langere sluitertijd in combinatie met een ND-filter om bewegende mensen te vervagen of zelfs onzichtbaar te maken.

In een kantoorgebied of op een bedrijventerrein is het in het weekend en op bepaalde feestdagen erg rustig of zelfs uitgestorven. Dat komt goed uit als het jou puur en alleen om het vastleggen van de omgeving en de gebouwen gaat. Extra voordeel is dat de meeste parkeerterreinen zo goed als verlaten zijn. Dat maakt standpunten mogelijk die op een gewone werkdag onbereikbaar zijn, om een gebouw perfect in beeld te krijgen. Daarnaast heb je geen last van al dat glimmende blik dat er doordeweeks staat. Zoals eerder gezegd kan het gebrek aan menselijke activiteit de foto wel wat steriel maken, tenzij je toch maar weinig of zelfs geen omgeving in beeld neemt.

Op een werkdag is ergens halverwege de morgen of middag vaak een goed moment. Dan is het niet overmatig druk. Hier en daar lopen altijd wel wat mensen de kantoren in of uit en dat zorgt voor interessante en levendige cityscapes. Wel zijn er altijd de onvermijdelijke groepjes rokers. Mocht je zo’n groepje rondhangende mensen minder fraai vinden in jouw foto, dan is het een kwestie van wachten tot ze weer naar binnen verdwijnen. De middagpauze is minder geschikt voor cityscapes, omdat veel werknemers dan buiten rondhangen, zitten te lunchen of een wandelingetje maken.

Bij het vastleggen van een cityscape is het belangrijk om op de stand van de zon te letten. Heb jij de zon in de rug, dan wordt alles voor je mooi gelijkmatig verlicht. Ga je vroeg of laat op de dag langs, dan staat de zon een stuk lager en kan de schaduw van het ene hoge gebouw over een gedeelte van een ander gebouw vallen. Schaduwen bevinden zich recht tegenover de zon, dus je ziet ze pas zodra de zon niet pal achter jou staat, maar meer van opzij tegen de bebouwing schijnt.

Het spel van licht en schaduw maakt de foto spannender, zolang je er maar op let dat de belangrijkste gebouwen of gedeelten ervan voldoende zonlicht opvangen. Het licht is rond deze tijd ook warmer van kleur dan wanneer je midden op de dag fotografeert.

Zijn er gebouwen met glazen gevels in beeld te zien? Dan veranderen ze al snel in gigantische reflectors. Zoek in dat geval een hoek op waarbij je niet het licht van duizend zonnen naar je toe gekaatst krijgt. Of kies voor een dag met bewolking. Wolkenluchten worden trouwens prachtig gereflecteerd in glazen oppervlakken. Probeer dan een standpunt te vinden waarbij het net lijkt of de wolken naadloos doorlopen over de gevel.

Weer een heel andere cityscape krijg je zodra je tegen de zon in fotografeert. Denk aan een kleurrijke zonsondergang met de skyline van de stad ervoor. Eventueel kun je de contouren van de stad in een silhouet laten veranderen door de belichting op de lucht af te stemmen. De lucht is het lichtste deel van de omgeving, dus de stad op de voorgrond wordt dan vanzelf donkerder. Dit werkt vooral goed bij een stad met een duidelijk herkenbare skyline, of bij een markant gebouw waarvan de vorm al grotendeels verklapt waar het om gaat.

Fotografeer je overdag tegen de zon in, dan bevind jij je aan de schaduwkant van gebouwen, waardoor de gevels nogal donker en grauw zijn en er weinig dieptewerking in de foto zit. Dan helpt het om op een bewolkte dag terug te komen, of te wachten tot de zon eventjes achter een wolk verdwijnt. Het licht is dan gelijkmatiger verdeeld, waardoor het contrast tussen lucht, omgeving en gebouw beter in balans is.

Wat compositie betreft ga je grotendeels te werk zoals je eerder in dit hoofdstuk, in het onderdeel Compositie, hebt gedaan tijdens het fotograferen in het donker. Je verkent eerst de plek die je in gedachten hebt om op de foto te zetten, zodat je de beste standpunten ontdekt en je niet zomaar vanaf de eerste de beste plek fotografeert waar je toevallig voorbijkwam. Hierbij let je naast het hoofdonderwerp ook op de omgeving. Wat past er mooi bij op de foto en wat laat je liever uit beeld?

Bij een monumentaal pand bijvoorbeeld neem je de toegangsweg of oprijlaan met bijpassende sierlijke lantaarnpalen of frisgroene leibomen in beeld, maar niet de moderne glazen pui van het pand ernaast. Of je neemt juist wel een oud pand samen met het moderne gebouw ernaast in beeld vanwege het contrast, dus om een tegenstelling te laten zien.

Zoek ook naar hoger gelegen punten, want daar vandaan maak je de mooiste overzichtsfoto’s. Denk aan een publiek toegankelijk gebouw met een dakterras of een riant balkon, zoals de Euromast in Rotterdam of A’dam Toren in Amsterdam. Allebei bieden ze een schitterend uitzicht over de stad. Een locatie in de open lucht werkt het beste, omdat je dan een onbelemmerd uitzicht hebt. Kun je alleen binnen staan, zoek dan een plek op waar het glas zo schoon mogelijk is. Plaats de lens dicht tegen de glasplaat en scherm de overblijvende tussenruimte af met een donkere doek. Je kunt hier ook een rubberen zonnekap voor gebruiken. Die druk je tegen de ruit aan zodat er geen lichtlekkage meer is. Omdat het materiaal flexibel is geeft dit je ook meer vrijheid om de camera schuin omlaag of opzij op de scène te richten.

Houd rekening met de openingstijden. Een zonsondergang of zonsopkomst vastleggen gaat in de zomer lastig als het uitzichtpunt om vijf uur ‘s avonds sluit en ‘s morgens om negen uur pas weer opengaat. Wat ook altijd nog kan is een bedrijf aanschrijven, als je denkt dat het bedrijfspand waarin het gevestigd is een ideaal uitkijkpunt heeft. Leg in dat geval duidelijk uit wie je bent, wat je wilt fotograferen en waarom. Misschien zijn ze wel geïnteresseerd in het eindresultaat en sla je twee vliegen in één klap. Trouwens, ook vanaf een kade of oever heb je vaak de mooiste uitzichten.