Redactie Veel fotografen zijn bekend met de Regel van derden, maar de Gulden snede is wat minder bekend. Hoe verschilt deze eeuwenoude compositieregel van de Regel van derden en welke kun je eigenlijk beter toepassen tijdens het fotograferen?
Wil je meer leren over fotografie en ook prachtige foto’s leren maken? Bekijk dan onze Cursus Compositie
Het is een bekende valkuil voor beginnende fotografen om het onderwerp altijd in het midden van de foto te plaatsen. Dit levert in veel situaties geen interessante foto op en dus wordt al snel geleerd om met de de ‘regel van derden’ te werken, waarbij de foto in negen denkbeeldige (gelijke) vlakken wordt verdeeld, met het onderwerp op één van de snijpunten.
Regel van derden
Door gebruik te maken van de regel van derden kun je als fotograaf spelen met de vlakken bij onder andere een landschapsfoto, met bijvoorbeeld 1/3 voorgrond, 1/3 een middenvlak en 1/3 een interessante lucht of verre achtergrond.
Als beginnend fotograaf leer je hierdoor op een andere manier te kijken naar je compositie. Ook dwingt de regel je om enige ruimte te geven aan je onderwerp, deze zit hierdoor nooit helemaal aan de rand van de compositie.
De regel van derden geeft een rustig beeld en kan in veel situaties van pas komen. Veel beroemde foto’s zijn met behulp van deze compositieregel gemaakt.
De regel van derden is dusdanig populair onder fotografen, dat de meeste camerafabrikanten (en ook de meeste smartphonefabrikanten) een raster in de live-view hebben geplaatst, dat je kunt activeren in het menu. Op die manier kun je tijdens het kaderen precies zien waar je onderwerp terechtkomt ten opzichte van de lijnen.
Gulden snede
Hoewel de regel van derden veel mooie composities oplevert, gaat de gulden snede nog een stapje verder. Bij de gulden snede kun je niet alleen gebruikmaken van lijnen en kruispunten, maar ook van een curve om de toeschouwer op een prettige manier rond de foto te leiden naar één centraal punt.
De gulden snede is een afgeleide verhouding van het Griekse getal Φ (Phi, niet te verwarren met Pi). Naast de wis- en natuurkunde, is het getal in veel schilderkunst en architectuur terug te vinden. Zie bijvoorbeeld de Mona Lisa van Leonardo Da Vinci:
Door deze bijzondere verhouding toe te passen, krijgen je foto’s dan ook automatisch een schilderachtige compositie. Daarnaast heeft het volgens veel fotografen een verhalend effect – je ogen worden door het beeld geleid met een curve van links naar rechts, waarop een tafereel te zien kan zijn.
Zo werd ook onderstaande foto gemaakt van het uitgaansleven in Manchester, die (volgens de fotograaf per toeval) mooi voldoet aan de gulden snede:
Niet veel camera’s bieden de optie om een gulden snede raster te gebruiken in live-view, maar programma’s als Lightroom bieden de optie om achteraf bij te snijden met behulp van een raster (inclusief curve).
Hoe werkt de gulden snede?
De gulden snede kun je ook afbeelden als alleen rechte lijnen:
Ook de gulden snede bestaat uit negen vlakken, maar deze hebben verschillende verhoudingen. De vlakken in het midden zijn een stuk kleiner dan die aan de buitenkant.
Foto’s gemaakt met de gulden snede in het achterhoofd ogen esthetisch prettig, net als bij de regel van derden. Uiteraard is het aan jou om zelf de foto te maken die je voor ogen hebt en dienen deze twee compositievormen enkel als hulpmiddel voor een prettig ogende compositie; er is er niet een beter dan de ander.
Ons advies: ken deze twee compositievormen goed, experimenteer ermee en gebruik ze in situaties waarbij het een mooiere foto oplevert.
