Vogels fotograferen: praktijktips voor verschillende situaties

Houd de sluitertijd goed in de gaten, vooral als je in de vroege ochtend begint met fotograferen. De meeste vogelsoorten zijn dan actief, belangrijk om geconcentreerd en goed te werken. Met name de kleinere vogelsoorten bewegen ontzettend snel. En zelfs als ze stil zitten, bewegen ze toch nog hun kopje. Gebruik liever een snellere sluitertijd, 1/250 sec of hoger, met een hogere iso-waarde. Dat werkt beter dan een lagere iso met een vaak te langzame tijd als 1/30 of 1/60 sec. Als er in de loop van de ochtend meer licht ontstaat, kun je de iso verlagen.

Van de huidige, moderne SLR-camera’s zijn de hogere iso-waarden goed bruikbaar. Met name FX-camera’s leveren een prima resultaat op met een minimum aan ruis. Daarbij kun je ruis achteraf goed reduceren in fotobewerkingsprogramma’s als Adobe Photoshop of Lightroom. De nieuwste versies van deze programma’s gaan goed om met de terugdringing van ruis. Dus liever een scherp beeld van een vogel met wat ruis, dan een ruisarm beeld met een onscherpe vogel. En bij print valt de ruis die je op het computerscherm ziet trouwens vaak volledig weg.

Ga je in een fotohut fotograferen, dan is het raadzaam om daar zo vroeg mogelijk plaats te nemen. Als je daar eenmaal bent, verlaat de hut dan niet meer. Dit zorgt voor verstoring en dat wil je niet. In Nederland zijn talloze prachtige vogels te vinden die je vanuit zo’n hut kunt vastleggen. Bij verstoorde roofvogels is bijvoorbeeld de kans groot dat ze zich die dag of zelfs de dag erna niet meer laten observeren. Loop vanuit je stoel even rustig alle camera-instellingen door en maak wat testfoto’s. Houd ook voldoende geheugenkaarten en accu’s binnen handbereik, want zodra de vogels zich laten zien kan het aantal foto’s snel groeien.

Afhankelijk van de fotohut wordt er gebruik gemaakt van camouflagenetten of spiegelglas. Bij spiegelglas worden bewegingen helemaal niet door de vogels waargenomen. Daarom kun je meer bewegen en de camera makkelijker en sneller zwenken. Nadeel van het spiegelglas is wel dat het wat licht wegneemt, ongeveer 1 stop, en dat het de scherpte iets vermindert. Daarnaast kan het glas beslaan, waardoor je genoodzaakt bent de aanwezige ventilators of waxinelichtjes te gebruiken om dit tegen te gaan. Houd te allen tijde het geluidsniveau in de gaten: ben je met een fotomaat, praat dan op fluistertoon. Vergeet ook niet je telefoon op ‘stil’ te zetten.

Scan tijdens het fotograferen continu de omgeving. Terwijl jij bijvoorbeeld rechts een algemene soort fotografeert, kan er zich juist links van je een zeldzame soort ophouden. Zodra zangvogels plots verdwijnen en hun alarmroep laten horen, is het geen tijd om aan je boterham te beginnen. Er kan dan een roofvogel in de omgeving zijn opgedoken, die misschien wel de vijver gaat bezoeken. Dat is het leuke van het fotograferen uit een fotohut: er kunnen ineens zeldzame soorten opduiken. En er is altijd kans op ‘bijvangsten’, zoals een eekhoorn of egel.

Nadat er in de ochtend veel activiteit is geweest van vogels voor de hut, is er vaak een traditionele middagdip met maar geringe aantallen vogels. Dan kun je besluiten weg te gaan, maar het loont om te wachten tot de namiddag. Veel vogels komen dan terug. En het licht is mooier: minder hard en contrastrijk en warmer van tint.

Wil je in de dierentuin scherpe foto’s maken met een flink teleobjectief? Gebruik dan ondersteuning. Zeker bij bewolkt weer en onder de bomen in een dierentuin zijn de sluitertijden dusdanig laag dat je niet zonder een statief kunt.

Een driepootstatief is echter onhandig in een dierentuin, omdat andere bezoekers zich daaraan storen of erover kunnen struikelen. Met een eenpootstatief kun je echter wel prettig werken. Plaats hem tussen jou en de ruit of het gaas, zonder dat andere mensen er last van hebben.

Ook als je wat langer bij een dier wilt wachten kun je dit statief makkelijk vasthouden, zodat je meteen paraat bent als zich een mooie fotomoment aandient. Dat is veel fijner dan de hele tijd de camera/objectief combinatie in de hand te houden of aan je nek te laten hangen. De meeste teleobjectieven en telezoomobjectieven zijn uitgerust met een beeldstabilisator. Ook fotograferend vanaf een eenpootstatief levert deze functie je scherpere beelden op.

Je kunt in de dierentuin prima door de ruiten fotograferen. Maak van tevoren wel even testopnamen door de ruit heen om de scherpte te beoordelen. Sommige delen van het glas, met name aan de randen, leveren alleen maar onscherpe foto’s op. Het komt nogal eens voor er een zweem over de foto’s komt. Vaak is dat een groenzweem waardoor alle andere kleuren negatief worden beïnvloedt.

Fotografeer daarom in raw-formaat. Je kunt dan een kleurzweem namelijk veel beter aanpakken dan een bestand in het jpeg-formaat. De witbalans is namelijk vrij eenvoudig achter aan te passen in een fotobewerkingsprogramma. Als voorbeeld: bij een groenzweem kun je bij de witbalans in LR de schuif van kleurtint van groen naar meer magenta schuiven om de zweem te reduceren. Je zult zien dat er allerlei andere kleuren tevoorschijn komen.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Vogels spotten en Fotograferen in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het vastleggen van deze gevleugelde modellen en nog veel meer.

Zo leer je onder andere:

• Alles over het vinden van verschillende vogelsoorten
• De basis voor het fotograferen van vogels
• Hoe je je camera het beste kunt instellen
• Het nabewerken bij vogelfoto’s

Bekijk hier de volledige Cursus Vogels spotten en Fotograferen.